قصه جذاب، دلیل همکاری با «عشق کوفی» بود/ چالش صدا در آثار تاریخی
تاریخ انتشار: ۱۷ شهریور ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۶۳۷۶۶۹
محمد شیوندی، صدابردار با سابقه سینما و تلویزیون، درباره تجربه حضور در «عشق کوفی» گفت: پیش از این با سعید سعدی، تهیه کننده «عشق کوفی» همکاری داشتم و همین زمینهای شد تا بار دیگر پیشنهاد همکاری مطرح شود. شاید عمده‌ترین دلیل انتخاب من برای این مجموعه به دلیل سابقه کار تاریخی ام بوده است. برای خودم قصه زیبا و جذاب سریال و سوژه آن که درباره امام حسین (ع) است، ترغیب کننده بود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
او با بیان این که علاوه بر فیلمنامه، دیگر اجزای «عشق کوفی» هم قابل دفاع است، افزود: به اعتقاد من بجز داستان، بازی خوب بازیگران را نباید نادیده گرفت. از قبل نسبت به تعدادی از بازیگران شناخت داشتم و می‌دانستم که واقعاً بازیگران خوبی هستند. بازیگران جدید هم بخوبی از پس کارشان برآمده اند.
شیوندی در خصوص سختی‌ها و چالش‌های صدابرداری به ویژه در کار‌های تاریخی توضیح داد: پس از چندین سال کار در این حرفه اگر بخواهیم از سختی‌های کار بگوییم شاید درست به نظر نرسد، چون الان دیگر ما سختی کار به لحاظ فنی و تکنیکی نداریم، اما سختی که معمولاً با کار‌های تاریخی این چنینی همراه هستند و تقریباً برای بیشتر صدابرداران ایجاد می‌شود؛ آمبیانس‌های مزاحم یا همان صدا‌های محیطی است که مربوط به زمان اکنون می‌شود. مثل صدای ترافیک و صدای بوق اتومبیل‌ها، صدای کارخانه و صدای موبایل. چراکه ما در گذشته این صدا‌ها را نداشتیم و اصولاً نباید در کار‌های تاریخی شنیده شود در نتیجه ما مجبوریم در حین کار این صدا‌ها را حذف کنیم. همین امر باعث می‌شود در زمان صدابرداری سر صحنه اذیت شویم. معمولا کار تاریخی باید کاملاً به دور از فضای شهری باشد، ولی متاسفانه اصولاً شهرک سینمایی ما در وسط شهر ساخته شده و مناسب چنین کار‌هایی نیست به خصوص که اخیراً شلوغ‌تر هم شده است و آنقدر در آن شهرک فشردگی لوکیشن چند فیلم و سریال وجود دارد و لوکیشن‌ها به هم نزدیک هستند که ما خیلی وقت‌ها مزاحمت‌هایی از دیگر پروژه‌ها داریم.
او ادامه داد: به عنوان نمونه همزمان با ما عوامل سریال «سلمان فارسی» مشغول فیلمبرداری بودند و دو لودر در فاصله ۱۰۰ متری گودبرداری می‌کردند. آنها نیز زمانشان محدود بود و می‌بایست کارشان را به اتمام می‌رساندند؛ در مقابل ما هم نمی‌توانستیم ضبط کنیم. چنین سختی‌هایی معمولاً در کار‌های تاریخی وجود دارد که البته در فضا‌های داخلی این موارد کمتر است. ولی با توجه به اینکه بیشتر لوکیشن‌ها در سریال‌های تاریخی از جمله «عشق کوفی» خارجی هستند، بیشتر شاهد مشکلات ضبط در فضای بیرونی هستیم.
این صدابردار که همکاری با فیلم‌های «شیدا»، «آژانس شیشه ای» و «مومیایی سه» را در کارنامه دارد، همچنین اظهار داشت: کار‌های تاریخی نسبت به سایر کارها، صدابرداری و تصویربرداری مشکل‌تری دارند. علاوه بر صدا‌های اضافی محیطی و آمبیانس‌ها، صدا‌هایی مثل صدای اسب، شتر و مانند آن در این کارها وجود دارد و گاه وقتی همزمان در حال ضبط دیالوگ بازیگران هستیم صدای حیوانات نیز شنیده می‌شود. یا مثلاً در سکانس‌های طولانی که ما به عنوان صدابردار دور دوربین می‌چرخیم در مسافت ۳۰۰- ۴۰۰ متری همزمان بوم من نیز می‌چرخد و بایست مراقب باشیم که حرکت خودمان و بوم من در دستمان مزاحم بازیگر و تصویربردار نشود یا آن شتر‌ها و اسب‌ها مزاحم ما نشوند و به ما برخورد نکنند.
او ادامه داد: در کار‌های شلوغ مثل «عشق کوفی» وقتی حیوانات هم حضور دارند صدابرداری کار سختی است برعکس در کار‌های آپارتمانی که در فضا‌های داخلی است و فقط بازیگر در آن حضور دارد، چون صدا در محیط بسته ضبط می‌شود این سختی‌ها مشهود نیست. در «عشق کوفی» در حجره اوحد که صدای حیوانات شنیده می‌شد بعضی اوقات مجبور می‌شدیم مسئول حیوانات را کنارشان نگه داریم تا سر و صدای آنها را کنترل کند؛ ولی با این احوال برخی اوقات صدا‌های اضافی محیطی غیر قابل کنترل می‌شد و خود کارگردان ضبط را متوقف می‌کرد. با توجه به اینکه هر آنچه در یک سریال دیده می‌شود داخل کادر تلویزیون است، ولی همواره اتفاقاتی خارج از این کادر رخ می‌دهد و صدا بردار باید همزمان به تصویربردار، بازیگر، عناصر صحنه و حتی خارج از صحنه توجه داشته باشد، تاجایی که حتی سایه میکروفون و بوم صدا در کادر دیده نشود.
وی در پاسخ به اینکه آیا در «عشق کوفی» به خاطر وجود مواردی در صدابرداری، مثل صدا‌های مزاحم محیطی فیلمبرداری به تعویق افتاد، گفت: معمولاً این اتفاق نمی‌افتد یا حداقل شخص من نمی‌گذارم چیزی مانع ضبط شود و شاید همین مسئله یکی از دلایل مهمی است که باعث می‌شود توسط تهیه کننده‌ها برای پروژه‌ها انتخاب شوم. مثل آقای سعدی و شناختی که او نسبت به کار من دارد. من خیلی سعی کردم در این گونه موارد در کار وقفه ایجاد نشود، چون چاره‌ای هم نیست و ما مجبوریم تحت هر شرایطی صدا را ضبط کنیم. چرا که فرصت متوقف کردن کار را نداریم یا اینکه بخواهیم صبر کنیم تا صدای مزاحم محیطی حذف شود. معمولا تا جای ممکن سعی می‌کنیم خودمان حلش کنیم تا ضبط کار متوقف نشود و تاکنون چنین اتفاقی نیفتاده است.
شیوندی به خاطرات خود در «عشق کوفی» اشاره و بیان کرد: خاطره در این قبیل کارها زیاد است، هم خاطرات خوب و هم اتفاقاتی که ممکن است سر صحنه رخ دهد. در نخستین قسمت، پای اسب نقش اول سریال یعنی هلال با بازی سعید شریف، شکست و از دور خارج شد. یا صحنه‌ای که در آبادان ضبط می‌کردیم، پای اسب چرخید و به صورت بدل کار خورد طوری که بینی او شکست و او را به تهران منتقل کردند و مدتی درگیر بیمارستان و درمان بود که معمولا در سریال‌های تاریخی چنین اتفاقاتی رخ می‌دهد.
محمد شیوندی در جواب این که آیا در مبحث صدابرداری امروزه امکانات ما با سینمای دنیا برابری می‌کند ابراز کرد: بیشتر همکاران صدابردار امکانات به روز دارند البته این تجهیزات خیلی گران به دست ما می‌رسند. با توجه به دستمزد‌هایی که برای صدابرداردر نظر گرفته می‌شود، دست همکاران برای تهیه امکانات صدابرداری روز دنیا بسته است، ولی در آن حد هم نیست که بگوییم با ما با دستگاه‌ها و امکانات خارج از رده کار می‌کنیم و معمولاً صدابرداران، امکانات شخصی که خودشان تهیه کرده اند را دارند. ضمن اینکه هزینه ابزار صدابرداری به نسبت ابزار فیلمبرداری مناسب‌تر است و غیر منطقی گران نیست. در حال حاضر صدا‌ها به شکل دجیتال ضبط و پخش می‌شوند، ولی در گذشته صدا‌ها به شکل آنالوگ ضبط می‌شد و همین موجب می‌شد که صدا‌ها طبیعی‌تر شنیده شود زمانی صدا‌ها با دستگاه ناگرا یا ریل ضبط می‌شد و خود من هم یک فیلم سینمایی با همین دستگاه ناگرا ضبط کرده‌ام که صدا‌ها به وسیله آن، بهتر شنیده می‌شود. امروزه از این دستگاه‌ها نیست و صدابرداری به صورت دیجیتال انجام می‌شود که صدا‌ها با آنها طبیعی نیستند، چون برخی فرکانس‌ها در ضبط دیجیتال شنیده نمی‌شوند یا جنس صدای واقعی ندارند.
صدابردار «بانوی عمارت»، «سه دونگ سه دونگ» و «بچه مهندس ۴» درباره دیگر چالش‌های این حرفه اشاره کرد و گفت: با توجه به تصاویر همزمان که از دو دوربین ضبط می‌شود که یکی نمای نزدیک و دیگری نمای دور را ثبت می‌کند در نتیجه استفاده از گان یا بوم من در نما‌های دور امکان‌پذیر نیست و صدا‌ها را باید با هاش اف یا میکروفن یقه‌ای ضبط کنیم. اما نوع لباس بازیگران بخصوص در سریال‌های تاریخی به گونه‌ایست که برروی جنس صدا و لول صدا تأثیر می‌گذارد و ما مجبور می‌شویم از میکروفون گردنی استفاده کنیم که آن هم مطلوب نیست. خود من روی این موارد وسواس دارم، ابزاری را امتحان کرده ام تا به مطلوب‌ترین صدا برسم و با همه سختی‌ها هر طوری شده جای میکروفونم را پیدا می‌کنم تا صدا خراب نشود؛ اما این مشکلات همواره وجود دارد.
شیوندی در این راستا افزود: قوانین صدا برداری در ایران چندان رعایت نمی‌شود. چیزی که در تمام دنیا رایج است این است که وقتی صدای بازیگر به هر دلیلی سر صحنه مطلوب نیست، بازیگر موظف است دیالوگ‌های آن قسمت را دوباره در استودیو دوبله کند. حال اگر در پروژه‌های ایرانی، چنین اتفاقی بیفتد بازیگران طوری برخورد می‌کنند که گویی صدابردار کارش را درست انجام نداده و باعث بروز چنین اشکالی شده است در صورتی که به دلیل محدودیت‌های سر صحنه، صدابردار نمی‌تواند کار خاصی انجام دهد و دستش بسته است یا در جایی آنقدر آمبیانسی مثل صدای اتوبان بالا است و، چون بازیگر بازی حسی دارد و امکان ادای دیالوگ با صدای بلند را ندارد، چراکه بازی و دیالوگ او غیر منطقی می‌شود، می‌بایست دیالوگ‌ها در دوبله، مجدد ضبط شود که معمولاً در ایران یاانجام نمی‌شود یا انجام آن با کلی حرف و حدیث همراه است.
این صدابردار باسابقه که ۳۱ سال تجربه کار در سینما و تلویزیون را دارد، خاطر نشان کرد: ۱۵ -۲۰ سال پیش صدابرداری مانند امروز نبود و ارزش خاصی برای صدا قائل نمی‌شدند چرا که شناختی از صدا نداشتند و فقط تصویر خوب برای فیلمساز‌ها مهم بود. اما الان خیلی بهتر شده و در صدابرداری بحث‌های ما صدابرداران با کارگردان‌ها کمتر شده و در مجموع گروه تولید به صدابرداری سر صحنه ارزش خاصی قائل هستند. در عشق کوفی خوشبختانه آقای آخوندپور با صدابرداری آشنا بود و با ما همکاری می‌کرد، اما خیلی از کارگردان‌ها با سختی‌های صدابرداری صحنه آشنا نیستند و به نکاتی مثل وجود صدا‌های اضافی در صحنه اهمیت نمی‌دهند که باید کات بدهند وسکانس دوباره تکرار شود. اصولاً برای خیلی از کارگردان‌ها صدا‌های اضافی معنا نداشته و توقع اینکه خود صدابردار کات بدهد و ضبط سکانس، مجدد انجام شود هم نیست.
شیوندی در پایان گفت: یکی از سختی‌های صدابرداری این است که در کوتاه‌ترین زمان بهترین صدا را ضبط و ثبت کند در صورتی که در سایر بخش‌های سینما مثل نورپردازی کاملا عوامل فرصت تست و اجرای کار دارند. صدابردار تنها بعد از برداشت و ضبط صدا خواهد دانست که صدای آن برداشت مطلوب است یا نه. اما معمولا وقتی برای چک کردن صدا برای صدابردار قائل نمی‌شوند و، چون کل گروه چند ساعت منتظر گریم، صحنه، نور ومانند آن بوده‌اند توقع دارند که صدابردار با همان برداشت اول سریع صدا‌ها را ضبط کند و این باری بزرگ بر دوش صدابردار‌ها است. همه عوامل توقع دارند که صدابردار برای همه صدا‌های اضافی که شنیده می‌شود، راه حلی بیابد تا جایی که فضا به گونه‌ای پیش می‌رود تا صدابردار باالاجبار در آخرین برداشت، صدا برداری کند. حال اگر به خواست کارگردان، قرار باشد صدا‌های اضافی این صحنه به وسیله نرم‌افزار‌هایی در صداگذاری حذف شود؛ معمولاً جنس صدای بازیگر توسط همین نرم افزار‌ها تغییر می‌کند که متاسفانه در سینمای ایران به این موارد کمتر توجه می‌شود.
«عشق کوفی» به کارگردانی حسن آخوندپور، محصول سازمان هنری رسانه‌ای اوج است که روایتگر یک عشق در سال ۶۱ هجری قمری است که به اتفاقات کوفه و کربلا پیوند می‌خورد. لعیا زنگنه، نادر سلیمانی، سعید شریف، شبنم قربانی، حسین سلیمانی، نادر فلاح، سوگل طهماسبی، مریم کاویانی، مهسا مهجور، محمد اشکان فر، مژگان اخلاقی، جمال الدین بیات، معصومه زینتی صافی، احسان محسنی کیاسری، عمار تفتی، سید جواد هاشمی، ثریا قاسمی بازیگران اصلی این سریال هستند.
باشگاه خبرنگاران جوان فرهنگی هنری رادیو تلویزیونمنبع: باشگاه خبرنگاران
کلیدواژه: عشق کوفی رسانه ملی سریال تلویزیونی فیلم و سریال کار های تاریخی صدا های اضافی صدا ها عشق کوفی مثل صدا سر صحنه سختی ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۶۳۷۶۶۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
نوبت مرگ کوره‌های قاجاری رسیده است؟
برخی از مالکان ۱۱ کوره باقیمانده از ۸۰ کوره هافمان در جورقان در حال تخریب این آثار هستند تا استفاده متفاوت‌تر و پول‌سازتری از این کوره‌ها کنند.
به گزارش هم‌میهن، جنس خاک و شیب زمین از مهمترین ویژگی‌هایی بود که این منطقه را مستعد شکل‌گیری بیشترین تعداد کوره‌های آجرپزی هوفمان در ایران کرد. اما به‌مرور و با پیشرفت تکنولوژی و ورود برق به شهرها، نیرو‌های مکانیکی جایگزین نیرو‌های مکشی شدند و کار با کوره‌ها برای مردم دیگر چندان به‌صرفه نبود تا جایی که در دهه ۷۰ نه‌فقط به این دلیل، بلکه به‌واسطه آسیب‌های زیادی که به محیط‌زیست منطقه هم وارد کرده بودند، برای توقف فعالیت این کوره‌ها مزید بر علت شد.
هرچند این کوره‌ها در شهر‌هایی مانند بیرجند، میانه، قم، خرم‌آباد و حتی تهران امروزی هم ساخته شدند و هنوز هم تعدادی از آنها به‌صورت پراکنده در نقاط مختلف کشور به چشم می‌خورد، اما اهمیت کوره‌های جورقان علاوه بر مجموعه‌بودن آنها، موقعیت قرارگیری‌شان در منطقه مهمی است که از دوره ساسانی موردتوجه بوده و شکارگاه بهرام‌گور است.
حالا برخی از مالکان ۱۱ کوره باقیمانده از آن ۸۰ کوره هافمان در جورقان، چشم‌شان به دنبال زمین باقیمانده از ارث پدری است تا اثر ملی‌شده شهرشان و بنا‌هایی که می‌تواند با مالکیت آنها به هویت شهر تبدیل شوند را تخریب کنند و احتمالاً می‌خواهند استفاده متفاوت‌تری از زمینی کنند که حالا هر روز قیمت‌اش بالاتر می‌رود.
جورقانی‌ها که چند سالی است اولین جمعه اردیبهشت‌ماه هر سال را به نام شهرشان سند زده‌اند و تلاش می‌کنند در آن روز با برگزاری جشن‌هایی بین مردم شهر تاریخ، هویت و زمین آباء و اجدادی‌شان را به جوانان و دیگر شهرها معرفی کنند، امسال با لودری مقابل یکی از کوره‌های هافمان مواجه شدند که در حال ریختن آجر‌های کوره برای تخریب بود؛ آن‌هم از پایین‌ترین نقطه.
به بهانه حفاظت از محیطزیستحسین زندی، فعال میراث فرهنگی همدان نخستین کسی است که کوره در حال تخریب را به چشم دید و حالا می‌گوید: «براساس طرحی که توسط استاندار در دولت قبلی اعلام شد، قرار بود ۲۰ هکتار از اراضی زمینهای جورقان که کوره‌ها نیز در آن قرار می‌گرفتند را تملک کرده و طبق طرحی که از چند سال گذشته توسط «صاحب محمدیان منصور» یکی از اساتید معماری دانشگاه بوعلی همدان در دست بررسی است، با هویت‌بخشی به این کوره‌ها، طرح اجرایی و منطقه به‌عنوان ورودی استان همدان تعریف و معرفی شود، اما اکنون به‌جای آن اقدامات، این کوره‌ها در وضعیت بدی قرار گرفته‌اند و احتمال تخریب‌شان وجود دارد.»
او با اشاره به ارتفاع حدود ۵۵ متری میل‌های کوره‌های آجرپزی هوفمان در این منطقه، توضیح می‌دهد: «چیزی که ما به چشم دیدیم تخریب آجر‌های کوره از پایین‌ترین نقطه بود، آجر‌های دور تا دور بدنه ساختمان کوره را با لودر ریخته بودند و لودر در حال کار بود که با شهردار جورقان به منطقه رسیده و این وضعیت را دیدیم.»
او با تاکید بر اینکه اگر در حالت طبیعی هم مالک این کوره اجازه تخریب جداره را داشت، قدم اشتباهی برداشته بود، می‌گوید: «وقتی یک ساختمان یا حتی مناره ۵۰ متری را از زیر تخریب کنید، قطعاً یک فاجعه رخ می‌دهد، چون کننده‌ی کار «بر شاخ بن نشسته و بن می‌برد» این یعنی فاجعه‌ای که در صورت ریزش کوره می‌تواند جان صد‌ها نفر را بگیرد و حتی روی ساختمان‌های دیگر بیفتد.»
به اعتقاد زندی، مالکان کوره‌ها به‌دلیل بالا رفتن قیمت زمین در این منطقه، تمایل دارند از ملک خود استفاده‌ای درآمدزا داشته باشند و به‌همین‌دلیل هم تصمیم به تخریب این آثار تاریخی می‌گیرند، آثار صنعتی و تاریخی مهمی که حدود دو دهه گذشته به‌عنوان یک مجموعه از «کوره‌های هافمان» در فهرست آثار ملی کشور هم به ثبت رسیده‌اند.
این فعال میراث فرهنگی با اشاره به مازوت‌سوزی در زمان فعالیت کوره‌ها تا اواسط دهه ۷۰، می‌گوید: «ازیک‌سو برای جلوگیری از آلودگی زیاد محیط‌زیست منطقه، به‌مرور فعالیت کوره‌ها متوقف شدند و ازسوی‌دیگر از حدود یک‌دهه بعد، سازمان صنعت، معدن و تجارت مجوز فعالیت کارخانه‌های سنگ‌شکن، ماسه‌شویی و تولید بتن را در این منطقه صادر کرد، این کار نه‌تن‌ها باعث تخریب تدریجی محیط‌زیست، پوشش گیاهی و جانوری این نقطه شد، بلکه ازسوی‌دیگر با فعالیت این دست از کارگاه‌ها و کارخانه‌های صنعتی آن هم درست کنار آثار تاریخی ریسک تخریب این دست از آثار تاریخی که حالا ویژگی میراث صنعتی بودن هم دارند را بالاتر می‌برند.»
زندی موقعیت شهر جورقان را به‌واسطه نه‌فقط مجموعه کوره‌های آجرپزی‌اش، بلکه به‌دلیل قرارگیری چند اثر تاریخی دیگر در کنار این مجموعه بسیار مهم ارزیابی می‌کند و می‌گوید: «جورقان معرب شده «گوراوان» است، کلمه‌ای که از داستان‌ها و افسانه‌های عامیانه مردم منطقه تا امروز سینه‌به‌سینه شنیده شده است.»
به گفته او، قدیمی‌های منطقه روستای جورقان این منطقه را منتسب به شکارگاه بهرام گور می‌دانستند و به‌همین‌دلیل آن را گوراوان می‌نامیدند.
این فعال میراث فرهنگی با اشاره به اینکه شهر جورقان از نظر تاریخی ارزش‌های زیادی دارد، ادامه می‌دهد: «به نظر می‌رسد میراث فرهنگی به آنها توجه چندانی ندارد، چون علاوه بر مجموعه ۱۱ کوره هوفمان، در این منطقه یک کوره آجرپزی قدیمی‌تر که به روس‌ها منتسب است، یک‌پل به‌نام «سه چشمه» که فقط یک‌دریچه از آن باقی مانده و هفت‌رشته قنات تاریخی که هنوز در فهرست آثار ملی به ثبت نرسیده، همچنین یک‌محوطه تاریخی که به‌طور مداوم توسط حفاران غیرمجاز در حال تخریب است، وجود دارد که هیچ توجهی به آنها نمی‌شود و می‌توان گفت میراث فرهنگی نسبت به آنها منفعل است.»
داود احمدی، شهردار جورقان، اما درباره مجموعه کوره‌های جورقان توضیحات دیگری می‌دهد. او می‌گوید: «در اولین جمعه اردیبهشت‌ماه که طبق رسم هرساله توسط مدیریت شهری به‌نام «روز جورقان» نامگذاری شده و جشنی برگزار می‌شود، در زمان بازدید از منطقه کوره‌های تاریخی، متوجه تخریب تدریجی این کوره شدیم که با اطلاع به متولیان مربوطه از ادامه کار جلوگیری شد. در همین راستا جلسه‌ای با حضور میراث فرهنگی و مالکان کوره برگزار و به آنها اعلام شد که سریعاً وضعیت کوره تخریب‌شده را به حالت اولیه خود برگردانند؛ بنابراین طبق تفاهم انجام‌شده، قرار است در روز‌های آینده این اقدام با حضور کارشناسان میراث فرهنگی صورت گیرد.»
او با اشاره به اینکه «میل‌های کوره جورقان» از نظر جغرافیایی در محدوده مدیریت شهری این شهر قرار ندارند، می‌گوید: «به‌عنوان یک‌بومی شهر جورقان همه تلاش خود را برای نجات این آثار تاریخی به‌کار می‌برم، تاکنون نیز در برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده، تلاش کرده‌ایم تا میل‌های کوره‌ای، هویت شهر باشند و با نورپردازی آنها در مناسبت‌های ملی و مذهبی و متصاعدشدن رنگ‌هایی از دودکش‌ها که به آثار تاریخی و محیط‌زیست آسیبی وارد نمی‌کنند، نگاه‌ها را برای احیاء و حفاظت از این آثار بهتر کنیم، به‌همین‌دلیل هم از چندماه گذشته درحال پیگیری و صحبت با مالکان برای کاربری‌های متفاوت و فرهنگی در این کوره‌ها هستیم.»
شهردار شهر جورقان با اشاره به بررسی‌ها و پژوهش‌هایی که یکی از اساتید و دانشجویان گروه معماری دانشگاه بوعلی همدان روی کوره‌ها انجام داده‌اند و تلاش برای رسیدن به کاربری‌های مناسب این کوره‌ها دارند، ادامه می‌دهد: «به‌عنوان مدیریت شهری موظف به روشن‌کردن وضعیت بنا‌های تاریخی شهری هستیم، دراین‌زمینه نیز باید مالکان را در فرآیند این طراحی‌ها قرار دهیم.»
او معتقد است: «اگر مالکان احساس کنند کوره‌ها قابل استفاده نیستند یا ثبت‌ملی آن باعث تغییر و پایین‌آمدن قیمت ملک‌شان می‌شود یا حتی حریم میراثی باعث کاهش استفاده از ملک‌شان است، باید برای احیای این کوره‌ها برنامه‌ریزی کنیم و نشان دهیم که ثبت‌ملی کوره‌ها می‌تواند برایشان یک امتیاز باشد و مالکان بتوانند با دادن تسهیلاتی مناسب از فضا‌های خود به‌عنوان مراکز بومگردی، خدماتی و گردشگری درآمدزا استفاده کنند.»
احمدی ادامه می‌دهد: «با وجود همه این اتفاقات باید این واقعیت را بپذیریم که در زمان فعال‌بودن کوره‌ها، اگر مالکان‌شان در قید حیات هم نبودند، شریک یا وارثان این بنا‌های درآمدزا اجازه تعطیلی کوره‌ها را نمی‌دادند و اقتصادشان همچنان فعال بود، اما با تعطیل‌شدن کامل کوره‌ها این ساختمان‌ها نیز از «حیز انتفاع» خارج شدند و به‌مرور مالکان و وارثان‌شان که معمولاً تعدادشان هم به‌مرور بیشتر می‌شود، نسبت به وضعیت آنها بی‌تفاوت‌تر شدند، حالا این شرایط باعث به وجود آمدن فرآیند‌های حقوقی پیچیده‌تری برای رسیدگی به وضعیت این کوره‌ها شده است و در مرحله نخست باید رضایت همه مالکان و وارثان ۱۱ کوره را جلب کنیم تا بتوانیم به‌مرور آنها را احیاء و باز زنده‌سازی کنیم.»
بااین‌همه، اما او به تبدیل کاربری دو کوره به گلخانه یا زمین کشاورزی در طول چندسال گذشته اشاره می‌کند و می‌گوید: «دست‌کم این کاربری‌ها باعث از بین رفتن آشفتگی بصری و محیطی شده و تا حدودی این ساختمان‌ها را از تخریب کامل یا تبدیل‌شدن به زباله‌دانی نجات داده‌اند؛ وضعیتی که امروزه به یکی از مهمترین چالش‌های این منطقه تبدیل شده است.»
شهردار شهر جورقان همچنین به مرمت یکی دیگر از آثار تاریخی این شهر اشاره می‌کند و می‌گوید: «حمام تاریخی این شهر در یکی از مناطق شهر که حدود ۲۵ سال قبل تعطیل شد و ۱۰ سال بعد در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید، تا همین یکی، دو سال قبل کاملاً از یاد رفته بود، اما با طراحی و باز زنده‌سازی این بنای تاریخی، در تلاشیم آن را تا حدودی به کاربری اولیه خود یعنی یک مرکز آب‌درمانی تبدیل کنیم.»
قرار بود کوره‌ها نماد ورودی شهر شوندصاحب محمدیان‌منصور، محقق و مدیر گروه معماری دانشگاه بوعلی سینا که همراه دانشجویانش کار مطالعه و بررسی کوره‌های آجرپزی شهر جورقان را برعهده دارند، هم درباره وضعیت این کوره‌ها توضیح می‌دهد. این استاد دانشگاه با اشاره به زمان ساخت کوره‌های هافمان در این منطقه از استان همدان می‌گوید: «با گسترش ساخت کوره‌های آجرپزی در ایران از دوره قاجار، باتوجه به موقعیت آب، خاک و زمین مناسب در جورقان امروزی، ساخت این کوره‌ها در شمال شهر همدان هم گسترش یافت.»
او با بیان اینکه به کوره‌های «هافمان» یا «هوفمن» آتش رونده می‌گویند و از نظر عملکرد و تکنولوژی یک گام از کوره‌های روسی بالاتر است، ادامه می‌دهد: «ویژگی جالب این کوره‌ها علاوه بر دودکش بلند ۵۰ متری آن و قطر سه‌متری در قسمت بالاتر که عملکرد دودکش دارد و قطر پنج‌متری در پایین بدنه، تعداد اتاق‌هایی است که به‌شکل لوبیا در پایین کوره‌ها و روی زمین ساخته می‌شدند، حدود ۲۰ اتاق پایین بدنه و در پلان بیضی‌شکل ساخته می‌شد و یک خط را تشکیل می‌داد، اتاق‌ها از یکدیگر جدا بوده و با تقسیم‌بندی آنها در مجموعه‌های سه اتاقی، داخل آنها خشت چیده می‌شد، در ادامه دهانه را گِل می‌گرفتند، آتش را در نقاط مخصوصی می‌گذاشتند تا به‌صورت یکسان به سه اتاق حرارت دهد و در ادامه سراغ مجموعه اتاق‌های بعدی می‌رفتند و به‌ترتیب در کل سال این فرآیند انجام می‌شد.»
این پژوهشگر با اشاره به خاصیت فیزیکی کوره‌ها که مکش دود را انجام می‌دادند و به‌عنوان نقطه تهویه هوا استفاده می‌شدند، اضافه می‌کند: «فعالیت این کوره‌ها باتوجه به آسیبی که برای محیط‌زیست از نظر خاک و هوا داشتند، در اواسط دهه ۷۰ متوقف می‌شود.»
محمدیان‌منصور با بیان اینکه امروز مالکان کوره‌ها، این ساختمان‌ها را یک عنصر مزاحم در درآمدزایی خود می‌دانند، می‌گوید: «در چندسال گذشته با بررسی‌های انجام‌شده، طرحی برای این منطقه تهیه شد تا باتوجه به ویژگی‌های تاریخی فوق‌العاده خاص آن، کوره‌ها به‌عنوان یک مجتمع توریستی در ورودی شهر همدان تجهیز و به‌عنوان نماد ورودی شهر معرفی شوند.»
او ادامه می‌دهد: «اگر دستگاه‌های متولی دولتی بتوانند به مالکان این بنا‌های تاریخی مهم کمک کنند، این میراث قاجار‌ها و حتی پهلوی، یک نشان مهم از میراث صنعتی همدان را می‌توانند ارائه دهند، آن هم در منطقه‌ای که به‌واسطه ویژگی‌های جغرافیایی و افسانه‌ای مطرح‌شده درباره آن می‌تواند گردشگران زیادی را به سمت خود جلب کند.»
او با اشاره به اینکه حتی یکی از کوره‌ها دو مجموعه اتاق یعنی حدود ۴۰ اتاق دارد، می‌گوید: «اگر در زمان امروزی بخواهیم یکی از این کوره‌ها را از نو بسازیم نیاز به اعتباری میلیاردی خواهیم داشت، پس چرا وقتی چنین سرمایه‌ای در اختیار داریم، از آن به‌درستی استفاده نکنیم؟»
کوره‌ها باید نورپردازی شونداین پژوهشگر، به کاربری‌هایی که کشور‌های دیگر از این میراث صنعتی دارند، اشاره می‌کند: «یک‌کوره دوره هافمان در انگلیس امروزه به موزه میراث صنعتی تبدیل شده و در نمونه دیگر در استرالیا یکی از این کوره‌ها را به اقامتگاهی توریستی تبدیل کرده‌اند، چیزی که ما امروز در سراسر کشور نمونه‌های زیادی از آن داریم، اما نه‌تن‌ها بخشی از آنها تخریب شده‌اند بلکه بقیه نیز به حال خود رها شده‌اند.» به گفته او، کوره‌ها در دو طرف جاده تهران به همدان قرار گرفته‌اند، از فاصله ۵۰ متری تا ۵۰۰ متری جاده و با فاصله ساخته شده‌اند که چهار کوره نزدیک به جاده و بقیه در فاصله‌های ۳۰۰ تا ۴۰۰ متری با یکدیگر هستند.»
این مدرس دانشگاه با اشاره به حجم ورودی مسافران به غرب کشور به‌خصوص در زمان پیک سفر مانند نوروز و روز‌های منتهی به اربعین می‌گوید: «مسیر حجم زیادی از مسافرانی که به‌سمت غرب کشور می‌روند، از جاده منتهی به جورقان است، جایی که ارائه خدمات گردشگری مناسب گاهی می‌تواند مسافران را به داخل شهر هم بکشاند، ایجاد مراکزی که خدمات گردشگری و تفریحی ارائه دهند، از اقامتی گرفته تا تجاری و موزه نه‌تن‌ها می‌تواند به درآمدزایی در شهر منجر شود، بلکه مهاجرت معکوس را هم به ارمغان می‌آورد.»
او ادامه می‌دهد: «همه این مسائل تاریخی و جغرافیایی نشان می‌دهد، منطقه استعداد زیادی برای جذب گردشگر دارد، فقط کافی است در گام اول کوره‌ها به‌خصوص برای شب، نورپردازی شوند و در مراحل بعدی سرمایه‌گذاری وارد کار شوند تا بتوانند کاربری مناسبی به این کوره‌ها بدهند.»
او با اشاره به تاسیس گلخانه توسط مالکان دو کوره از این مجموعه کوره‌ها در گذشته، می‌گوید: «مالکان کوره‌ها در برزخ قرار گرفته‌اند، آنها نمی‌دانند با ملک خود باید چه کنند؟ این شرایط می‌طلبد تا فعالان اقتصادی و فرهنگی، جامعه دانشگاهی، میراث فرهنگی و حتی شهرداری در احیای این کوره‌ها آغاز یک فعالیت اقتصادی به‌صرفه در آنها تلاش کنند.»
محمدیان‌منصور، همچنین به ایجاد برکه‌های مصنوعی متفاوت در نزدیکی کوره‌ها اشاره می‌کند که به‌دلیل فعالیت کارخانه‌های ماسه‌شویی شکل گرفته‌اند: «به‌دلیل بالا آمدن سطح آب‌های زیرزمینی و برداشت خاک از منطقه، این برکه‌ها ایجاد شده‌اند و حتی گاهی در طول سال به زیستگاه پرندگان مهاجر تبدیل می‌شوند؛ اتفاقی که خود آن می‌تواند به جاذبه‌های گردشگری منطقه کمک کند.»
حقوق کدام یک از ایثارگران در سال ۱۴۰۳ افزایش داشت؟